Հայաստանյան իրականության մեջ ցավոք, քիչ չեն եղել գործիչները, որոնք իրենց բարոյական նկարագրով արատավորել են հայության և Հայաստանի անունը։ Բարոյազուրկ ու ապականված այդ գործիչներից է ամենայն հայոց Մելիքսեդեկ Գառնեցի կաթողիկոսը։ Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։ ShareTweetPin0 Shares

Լոռվա Կյուրիկյան թագավորությունը ձևավորվել է 10-րդ դարի վաթսունական թավականներին, հայոց Աշոտ Գ Բագրատունի արքայի վարչական բարեփոխումների արդյունքում, երբ նրա որդին՝ Գուրգեն-Կյուրիկե Ա, դարձավ Տաշրա երկրի թագավոր։ Նրան հաջորդած Դավիթ Ա Անհողինի օրոք (990-1048) թագավորությունը հասավ հզորության գագաթնակետին՝ իր մեջ ներառելով ոչ միայն Լոռին, այլև Շիրակի արևելյան հատվածը, Աղվանքը՝ Քուռ գետի միջին հոսանքով, ողջ Կախեթը և […]

  Պատանի տարիքում Ղազար Ջահկեցին սովորել է Շատիկի Անապատի դպրոցում։ Այնտեղից էլ առաջին անգամ, վանահայր Ստեփանոս Կաֆայեցու հրամանով մեկնել է Ամասիա՝ քարոզչության։ Լինելով բնատուր լավ հռետոր՝ տակավին երիտասարդ, անուն է հանել։ Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։   ShareTweetPin0 Shares

347 թվականին Հայոց Տիրան Արշակունի արքայի հրամանով, Ծոփքի Բնաբեղ բերդում բրածեծ արվելով սպանվեց Ամենայն հայոց Հուսիկ Ա կաթողիկոսը։ Ո՞րն էր այդ դաժան հաշվեհարդարի պատճառը․․․ Ապագա կաթողիկոսը ծնվել է 295 թվականին, Հռոմեական կայսրության Կեսարիա քաղաքում։ Նա հայոց առաջին կաթողիկոս Գրիգոր Պարթևի թոռն էր՝ Վրթանես կաթողիկոսի կրտսեր որդին։ Նախնական կրթությունը նույնպես ստացել է Կեսարիայում։ Հոդվածի ամբողջական word […]

Հովհաննես Իմաստասեր Սարկավագի փառքը հայրենիքի սահմաններից անդին էր։ Ըստ Վարդան Արևելցու՝ Հովհաննես Սարկավագը Արցախի Փառիսոս գավառից էր, Շամքոր գետի ափին գտնվող Փիփ գյուղից։ Որոշ ուսումնասիրողներ նշում են Փառիսոսի Մանճար գյուղի անունը։ Ծնողները նորածին մանկանը Սարգիս են անվանակոչել։ Հետագայում, քահանա ձեռնադրվելիս նա ընդունեց Հովհաննես անունը։ Ապագա գիտնականի ծննդյան հստակ թվականն անհայտ է։ Ծնվել է 1044-1054 թվականների […]

Հայաստանի պատմության մեջ շատ են քաջակորով արքաներն ու տիրակալները, որոնք ամեն բան արել են հանուն հայրենյաց փառքի։ Ցավոք, քիչ չեն նաև գահակալները, որոնք իրենց անկարող տկարությամբ ու անհագուրդ կրոնամոլությամբ կործանման են հասցրել հայրենիքը։ Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։ ShareTweetPin0 Shares

Է դարում արաբները գրավեցին Հայաստանը։ Ձևավորվեց Արմինիա փոխարքայությունը, որի մեջ մտան Մեծ Հայքը, Վիրքն ու Աղվանքը։ Արմինիան կառավարվում էր արաբ խալիֆայի նշանակած ոստիկանի միջոցով։ Սակայն փոխարքայությունը ներքին ինքնավարություն ուներ և Արմինիայի իրական ղեկավարը Հայոց Իշխանն էր։ Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։   ShareTweetPin0 Shares

Միշտ չէ, որ հերոսները փառքին հետամուտ են եղել սրով կամ մարտադաշտում կիրառած քաջությամբ։ Երբեմն, խոհեմ ու խելամիտ որոշումներով հնարավոր է շատ ավելիին հասնել, քան մարտադաշտում։ Դրա օրինակն է նաև Մեծ Հայքի թագավոր Վռամշապուհ Արշակունին (388-414)։ Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։   ShareTweetPin0 Shares

Կան պատմական իրադարձություններ, որոնք ոչ միայն կոնկրետ, բուն սխալների արդյունք են, այլև՝ էթնոհոգեբանության և արժեհամակարգի։ Կան պատմական սայթաքումներ, որոնք երբևէ ոչ մի սերնդի կողմից չեն ներվի։ Հայոց եղեռնից դասեր չառանք, դասեր չքաղեցինք։ Եվ հինգ տարի անց գործեցինք ևս մեկ աններելի սխալ։ Տանուլ տվեցինք ոչ միայն պատերազմը, այլև՝ պետությունը։ Կարսը Հայաստանի Հանրապետության բանալին էր։ Հոդվածի ամբողջական […]

Կարին քաղաքը պատմական Հայքի քաղաքական, ռազմական, տնտեսական ու մշակութային կյանքում հսկայական դերակատարություն է ունեցել։ Կարինը տեղակայված է Մեծ Հայքի Բարձր Հայք աշխարհի Կարնո գավառում։ Քաղաքի աջ կողմով հոսում է Եփրատ գետը։ Կարինը գտնվում է Այծպտունք և Դավաբոյն լեռների մեջտեղում։ Այդ լեռների արանքում ձգվում է ընդարձակ Կարնո դաշտը։ Կարնո սարահարթի հարևանությամբ նշանավոր լեռնագագաթներ են նաև Գոհանամը, […]

Կիլիկիայի հայոց թագավորության գահակալ Լևոն Գ Հեթումյանը ծնվել է 1236 թվականի հունվարի 24-ին, Սիս մայրաքաղաքում։ Նա որդին էր Հեթումյան հարստության հիմնադիր Հեթում Ա (1226-1270) և Զապել թագուհու, ով դուստրն էր և գահի ժառանգորդը զորեղ արքայի՝ Լևոն Բ (1187-1219)։ Հեթում Ա և Զապել թագուհին իրենց անդրանիկ զավակին անվանակոչեցին պապի անունով․․․ Ծանր ժամանակներ էին Կիլիկիայի հայոց թագավորության […]

Երվանդունիների արքայատոհմը հայոց զորեղ արքայատոհմերից մեկն է եղել։ Երվանդունիները Մեծ Հայքում, Ծոփք-Կոմմագենեում և Փոքր Հայքում թագավորել են մթա Է-Գ դարերում։ Մեծ Հայքում արքայատոհմի վերջին գահակալը Երվանդ Դ էր, որ թագավորեց մթա 220-200 թվականներին։ Ինչպես մյուս երվանդներին, հույն պատմիչները Երվանդ Դ նույնպես Օրոնտես են կոչում։ Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։ ShareTweetPin0 […]

Եղիա Արճիշեցի կաթողիկոսը ծնվել է Մեծ Հայքի Տուրուբերան նահանգի Աղիովիտ գավառի Արճեշ քաղաքում։ Ծննդյան թվականն անհայտ է։ Շատ բան հայտնի չէ նրա պատանեկությունից։ Մինչև կաթողիկոս ընտրվելը Եղիա Արճիշեցին Բզնունյաց եպիսկոպոսն էր։ Սահակ Բ Ձորափորցի կաթողիկոսի մահից հետո, նա 703 թվականին ընտրվեց հայոց կաթողիկոս։ Եղիան մինչ կաթողիկոս ընտրվելն աչքի էր ընկնում իր հակաքաղկեդոնական կեցվածքով և կողմնակիցն […]

-Հավատը չպետք է խառնվի գիտության գործերին, որովհետեւ այն անզոր է ճանաչել բնությունը։ Իսկ գիտությունը չպետք է դիպչի հավատի խնդիրներին։ Գրիգոր Տաթեւացի Աշխարհում առաջին համալսարանը բացվել է Բյուզանդական կայսրությունում՝ Կոստանդնուպոլսի մոտ գտնվող Մագնավա թաղամասում, բյուզանդական հայազգի կայսրուհի Թեոդորա Մամիկոնյանի եղբոր՝ կեսար Վարդաս Մամիկոնյանի ջանքերով։ Առաջին ղեկավարն էլ հայ էր՝ Լևոն Իմաստասերը։ Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու […]

Երբ գահակալը հայրենատեր ու հայրենասեր է, ու եթե անգամ անպաշտպան կին է, միևնույն է, նա ուժերի գերլարումով կպայքարի ու, արյան վերջին կաթիլն անգամ չի խնայի՝ հանուն հայրենիքի ու հանուն պատվի։ 1798 թվականին մահացավ վրաց վերջին զորեղ թագավորը՝ Հերակլ Բ Բագրատունին։ Հերակլ Բ իր գահակալության շրջանում շատ վերելքներ ու վայրէջքներ ունեցավ։ Նա Գյորգիևսկում Ռուսաստանի հետ կնքեց […]

Գնթունիների իշխանական տոհմը զգալի դերակատարություն է ունեցել միջնադարյան Հայաստանի քաղաքական, ռազմական կյանքում։ Պատմահայր Մովսես Խորենացու հաղորդման համաձայն՝ Գնթունիները նախարարական պատիվ են ստացել դեռևս՝ հայոց Վաղարշակ արքայի կողմից, ով Գնթունիների նահապետ Ձեռես իշխանին նշանակել է հայոց արքունիքի զգեստավորման գործակալ։ Նրանց տիրույթները նախապես ընդգրկում էին Գեղարքունիքի հյուսիսային հատվածը։ Հետագայում, Գնթունիերի տոհմային կալվածքը Այրարատ աշխարհի Նիգ գավառն էր։ […]

1041 թվականին մահացան Բագրատունյաց արքայատոհմի երկու գահակալները՝ թուլակամ Հովհաննես-Սմբատ Գ արքան (1020-1041) և նրա եղբայրը՝ Աշոտ Դ (1021-1041)։ Հայոց շահնշահ Հովհաննես-Սմբատ Գ ժառանգ չուներ․ նրա Երկաթ անունով որդին մահացել էր մանկահասակ տարիքում։ Ժառանգական իրավունքով Անվո գահը և Շահնշահի տիտղոսը պետք է անցներ Աշոտ Դ որդուն՝ 18-ամյա Գագիկին։ Սակայն քաղաքական խառնակ իրավիճակի պատճառով նա թաքնված էր։ […]

Հայոց միջնադարյան պատմության մեջ միշտ չէ, որ թագավորական իշխանություն ենք ունեցել։ Հաճախ մեր հայրենիքը գտնվել է օտարի տիրապետության տակ։ Սակայն եղել են դեպքեր, երբ օտարի տիրակալությունն անվանական բնույթ է կրել և Հայաստանը թեև չունենալով թագակիր իշխանավոր, բայց ունենալով արժանավոր առաջնորդ եղել է լիարժեք անկախ երկիր։ Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։ […]

387 թվականին Մեծ Հայքի թագավորությունը բաժանվեց երկու մասի։ Արևմուտքում՝ հռոմեական տիրակալության տակ գահ բարձրացավ Արշակ Գ (378/387-389), իսկ արևելքում՝ պարսկական տիրակալության տակ՝ Խոսրով Դ (385-388)։ Արևելյան Հայաստանում թագավորական իշխանությունը պահպանվեց մինչև 428 թվականը, իսկ Արևմտյան Հայաստանում․․․ շուտով գրվեց Հայաստանի պատմության ամենաամոթալի, Սև էջերից մեկը։ Հայոց Արշակ Գ արքան իր երկիրը կտակեց Հռոմին, հրաժարվեց հայոց գահից, […]

XI դարի կեսերին, Անիի անկումից հետո, Բագրատունյաց տոհմում առաջնության համար պայքար էր ընթանում Տաշիր-Ձորագետի Կյուրիկյան և հզորացող Վիրա-աբխազական թագավորությունների միջև: Կյուրիկյան թագավորությունը Դավիթ Անհողինի (990-1048/50 ) և նրա հաջորդի` Կյուրիկե II-ի (1048/50-1089) գահակալման առաջին շրջանում գտնվում էր հզորության գագաթնակետին: Կյուրիկյաններին հաջողվել էր իրենց ենթարկել Տփխիսի ամիրայությունը[1], Կախեթի թագավորությունը,  ուր 1038 թ-ին գահ բարձրացավ Դավիթ Անհողինի […]