ՍԱՐԳԻՍ  ԹԵՐԶՅԱՆ

Հայերը Եթովպիայում բնակվել են անհիշալի ժամանակներից։ Այդ մասին բազում վկայություններ կան։ Բայց, առավել հետաքրքիր է պորտուգալացի միջնադարյան  պատմաբան և ժամանակագիր Գասպար Կորրեայի վկայությունը։ Նա եղել է Վասկո դա Գամայի արշավախմբի անդամներից։ Երբ պորտուգալացիներն ափ են իջել Մոզամբիկի տարածքում, տեղաբնակները տեսնելով սպիտակամորթների՝ բնավ չեն զարմացել։ Եվ նրանց պատմել են, որ ափից հեռու նրանց պես սպիտակամորթներ են […]

Read More »

ԹԵՂԵՆՅԱՑ ՎԱՆՔ

Կաթողիկե եկեղեցին գմբեթավոր դահլիճ է։ Արևմտյան կողմում ունի մեկ զույգ որմնամույթ։ Եկեղեցին գեղեցիկ հարդարված է։ Բեմի առաջնամասում աչքի են ընկնում կենդանակերպ ու երկրաչափական զարդաքանդակները։ Հատկապես գեղեցիկ է սիրամարգի զարդաքանդակը։ Ամբողջական հոդվածը word տարբերակով ստանալու համար, կարող եք գրել vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։ ShareTweetPin0 Shares

Read More »

ՆԵՐՍԵՍ  ՊԱՏՐԻԿ

Հետագայում երախտապարտ իտալացիները կոթող կանգնեցրին նրա պատվին, ուր գրված է՝ «Իտալիան ազատագրվել է Ներսես Հայի շնորհիվ»։   Շատ հայեր են իրենց քաջությամբ օտար դրոշների համար կռվել և օտարի փառքը կերտել: Ամենանշանավորներից է համաշխարհային ռազմարվեստի պատմության անպարտելի գործիչներից մեկը՝ Ներսես Պատրիկը: Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։ ShareTweetPin0 Shares

Read More »

ՀՈՒՆՈՒՏԻ ԿԻՐՃ

18-րդ դարի սկզբին Լոռիից Արցախ տեղափոխված երկու եղբայրներ՝ Ավան և Թարխան հարյուրապետներն այստեղ գյուղ հիմնադրեցին: Հոնուտը շնորհիվ իր աշխարհագրական դիրքի՝ բնական պաշտպանվածություն, տաք կլիմա, գետի առկայություն և այլն, շատ արագ բնակեցվեց, շենացավ: Այստեղ 12 ջրաղացներ էին գործում, որոնք ալյուրով ապահովում էին ողջ Վարանդայի շրջանը: Հոնուտ գյուղը գտնվում է ծովի մակարդակից 890 մետր բարձրության վրա։ Ամբողջական […]

Read More »

ԶԱՌՆԻԷՐ

Լոռվա ամեն մի գյուղ դառնում է մի ամրացված բնակավայր, իր զինուժով: Լոռվա քաջերը՝ Խուդին, Ջիլավը, Պրանը, Բեկթաշը, Քոռ Օհանը, Բեկջանը,Վերանը, Մաժոն, իրենց ջոկատներով պահպանում են Լոռվա մուտերը (մուտքերը) թշնամու ավարառությունից: Հետագայում այս հերոսներից ձևավորվեցին Լոռվա ձորում հայտնի տոհմեր՝ Խուդինյանները, Ջիլավյանները, Պարանյանները, Բեկթաշյանները, Երզնկյանները, Բեկջանյանները, Վերանյանները, Մաժինյանները… Լոռվա քաջերից հաղբատցի էին Քոռ Օհանը, Բեկջանը, Պրանը… Ամբողջական […]

Read More »

ՄՈՒՇ

Արարատյան դիցաբանության համաձայն՝ հայոց սիրո և գեղեցկության դիցուհին՝ Աստղիկը, ամեն առավոտ Մշո դաշտ է իջնում, մերկանում, որպեսզի լողանա Արածանի սրբազան գետի ջրերում: Հայոց երկրի պատանիները հավաքվում են, որպեսզի տեսնեն գեղեցկության աստվածուհու մերկությունը: Սակայն Աստղիկը մուշով է պատում չորս դին, քանզի բարեպաշտ աստվածուհու մերկությունը պատկանում է միայն իր սիրեցյալին՝ ռազմի աստված Վահագն Վիշապաքաղին: Եվ այդ պատճառով […]

Read More »

ԼԱՍՏԻՎԵՐ

Լաստիվերի քարանձավները բարձր կիրճի եզրին են, և մարդիկ նրանց հասնելու համար կիրճի ժայռերի մեջ գերաններ են ամրացրել, այդ գերանները հյուսել խաղողի որդերով՝ լաստերով, ստեղծելով աստիճանահարթակ՝ քարանձավ բարձրանալու համար: Այստեղից էլ՝ տեղանքի անվանումն է ծագել՝ Լաստիվեր: Քարանձավներից ցած թավ ու սաղարթախիտ անտառներ են, ձորով հոսում է Խաչաղբյուր գետակը, որ բարձրաբերձ սարերից իջնելով, ձորակի ժայռերի մեջ ասես […]

Read More »

ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ  Զ  ՍՍԵՑԻ

Հովհաննես Զ Սսեցի կաթողիկոսի (1203-1221) ծննդյան թվականն ու վայրն անհայտ են: Հայտնի է սակայն նրա ծագումը: Ապագա կաթողիկոսը Հեթումյան արքայական տոհմից էր. նա որդին էր Լամբրոնի իշխան Կոստանդին Օշինյանի:   Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։         Share6TweetPin6 Shares

Read More »

ԲԱՅԱԶԵՏ

Բայազետի հայերը, ովքեր հանուն ռուսական շահերի բազմիցս զենքի էին դիմել, անկարող եղան պաշտպանել իրենց կյանքն, արժանապատվությունը: Առանց զենք գործածելու՝ կոտորվեցին: Այժմ էլ քաղաքի վերին՝ Զանգեզուր թաղամասում, կարող եք տեսնել 1918 թվականին կոտորված հայերի տների ավերակները… Հայոց Դարոյնք քաղաքը՝ ներկայիս Բայազետը, գտնվում է Մասիս լեռան հարավ-արևմտյան մասում՝ Ծաղկանց լեռների ամենաբարձր գագաթի՝ Թոնդուրեկ լեռան հյուսիսային լանջերին: 1441 […]

Read More »

ԱՂԹԱՄԱՐ

Վանա լիճը Ուրմիայից (Կապուտան) հետո Հայկական բարձրավանդակի մեծությամբ երկրորդ լիճն է: Լիճը միջնադարյան հայկական աղբյուրներում կոչվում է նաև Բզնունյաց ծով, Ռշտունյաց ծով: Լճի հայելին 3760 քառակուսի կիլոմետր է, բարձրությունը ծովի մակերևույթից՝ 1720 մետր է, առավելագույն խորությունը՝ տարբեր հաշվարկներով՝ մինչև 700  մետր: Վանա լճի ջուրն աղի է: Այստեղ աճում է միայն տառեխ ձուկը: Միջնադարյան հայ աղբյուրների […]

Read More »

ԳԻՍԱԿ  ԴԻՄԱՔՍՅԱՆ

Հայ ժողովուրդը հերոսների պակաս չի ունեցել: Պատմական ճակատագրի բերումով մեր հայրենիքը բազմիցս ասպատակվել է թշնամու կողմից: Իսկ հայն անմռունչ չի հնազանդվել: Հայը զենք է վերցրել ու պայքարի ելել ոսոխի դեմ: Սակայն ցավոք, ոչ բոլոր հերոսներն են, որ մնացել են ազգի հիշողության մեջ:  Պատմությունը ոչ միշտ է արդարացի: Եվ պատմությունն անարդար է գտնվել նաև այս  հերոսի՝ […]

Read More »

ՎՐԱՑ  ԳԱՀԱԿԱԼՆԵՐԸ  ՀԱՅՈՑ  ԳԱՀԻՆ

1 թվականին հայոց Արտաշեսյան Էրատո թագուհին հրաժարվեց գահից: Արտաշեսյան հարստությունը մարեց: Օգտվելով առիթից՝ հռոմեական զորքը գրավեց Հայաստանը: Սակայն Հռոմը Մեծ Հայքի թագավորությունն անկարող էր սովորական հռոմեական պրովինցիայի վերածել: Նրանք հայոց երկրում կառավարումն իրականացնում էին դրածո թագավորների միջոցով: Եվ առաջին դարում հայոց գահին բազմեցին նաև ազգությամբ վրացի գահակալներ… Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com […]

Read More »

ԱՐՂՈՒԹՅԱՆ-ԵՐԿԱՅՆԱԲԱԶՈՒԿՆԵՐ

Հայ արքայական, ազնվական շատ տոհմեր իրենց իշխանությունը կորցնելուց հետո որպես կանոն, մարել են, անհետացել են պատմության թատերաբեմից: Այլ էր Զաքարյանների փառապանծ տոհմի պարագայում: 1021 թվականին, Վասպուրականի Արծրունիների թագավորության անկումից հետո, Արծրունիների մի ճյուղը տեղափոխվելով Լոռի, Դավիթ Ա Անհողին արքայից ստանալով Խոժոռնի բերդը՝ հաստատվեց այստեղ՝ հետայսու պատմության մեջ կոչվելով Զաքարյան:  12-13-րդ դարերում Զաքարյանները կերտեցին Հայոց Փառքը, […]

Read More »

ԼԱԶԱՐՅԱՆ  ՃԵՄԱՐԱՆ

Հային բնորոշ հատկություններից մեկն ուսումնատենչությունն է: Հայերս եզակի ազգ ենք աշխարհում, որ մեր հնագույն դիցարանում ունեցել ենք դպրության և գիտության հովանավոր աստված՝ հանձինս Տիրին: Աշխարհում առաջին համալսարանը 10-րդ դարում բացվել է Բյուզանդական կայսրության մայրաքաղաք Կոստանդնուպոլսի Մագնավա թաղամասում: Համալսարանը բացվեց կայսրուհի Թեոդորա Մամիկոնյանի եղբոր՝ կեսար Վարդաս Մամիկոնյանի ջանքերով: Իսկ համալսարանում դասավանդում էր հայազգի գիտնական Լևոն Իմաստասերը… […]

Read More »

ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ  ԴՐԱՍԽԱՆԱԿԵՐՏՑԻ

Բագրատունյաց թագավորության առաջին շրջանի պատմության ուսումնասիրության համար արժեքավոր աղբյուր է հայոց պատմիչ, Ամենայն հայոց կաթողիկոս Հովհաննես Դրասխանակերտցու ,,Հայոց պատմությունը,,: Հովհաննես Դրասխանակերտցու կյանքը բավական լավ է ուսումնասիրված, իսկ նրա աշխատության կարևորությունը կայանում է նրանում, որ պատմիչ-կաթողիկոսը դեպքերի ոչ միայն ականատեսն էր, այլև՝ մասնակիցը: Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։ Share22TweetPin22 Shares

Read More »

ՋՈՐՋ  ԴՈՔՄԵՋՅԱՆ

«Ուժեղ կամքով և ցածրախոս մարդ էր, որին նաև Երկաթե դուքս էին կոչում»,– ժամանակին այդպես է Ջորջ Դոքմեջյանին  բնութագրել է Los Angeles Times-ը: Հայը, որ ճակատագրի բերումով տարագիր է եղել հայրենիքից, օտար ափերում շատ մեծ բարձունքների է հասել: Բազում հայեր գահեր են բարձրացել Բյուզանդիայում, Բուլղարիայում, Վրաստանում, պետական բարձ դիրքերի հասել Ռուսաստանում, Ֆրանսիայում, Լատինական Ամերիկայի երկրներում, Իրանում, […]

Read More »

ՄՈՒՍՏԱՖԱ  ՔԵՄԱԼ  ԱԹԱԹՈՒՐՔ

Թուրքիայի հանրապետության գրեթե բոլոր քաղաքացիներն իրենց բնակարաններում ունեն այս մարդու լուսանկարը: Նրան սիրում են, երբեմն՝ պաշտում: Լեռնալանջերին նրան փառաբանող տողեր են, շենքերի պատերին՝ նրա դիմանկարները, մեծ բնակավայրերում՝ արձանը: Իսկ Կարսում, հայոց հնամենի մայրաքաղաքի վրա հսկող Բագրատունյաց բերդի վրա դարձյալ նրա պատկերն է՝ գրությամբ. Հայրենիքը պարտական է քեզ… Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com […]

Read More »

ՀՈՎՀԱՆՆԵՍ  Բ  ԳԱԲԵՂԵՆՑԻ

Հայ եկեղեցին իր ավելի, քան 1700-ամյա պատմության ընթացքում մի քանի անգամ ,,դավանափոխ,, է եղել, մերթ ընդունելով քաղկեդոնականություն, մերթ՝ կաթոլիկություն: Որքան էլ հիմա եկեղեցականները փորձեն  ժխտել՝ դա պատմական իրողություն է: Առաջին կաթողիկոսն, ով պաշտոնապես քաղկեդոնականություն ընդունեց՝ Հովհաննես Բ Գաբեղենցին էր:   Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։       Share14TweetPin14 Shares

Read More »

ՀՐԱՅՐ  ԴԺՈԽՔ

ՙՀայ ժողովուրդ, անգութ է Եվրոպան, ավելի արյունածարավ քան մեր դարավոր ոսոխը, չհավատաս նրան երբեք։ Նա արյան ու անմեղ զոհերի մեջ է որոնում իր շահը, մեր հույսը պետք է լինի մեզ վրա՚։ Հրայր Դժոխքը նույն քամահրական վերաբերմունքն ուներ նաև Ռուսաստանի նկատմամբ. «Վստա՛հ եղեք,- գրում է նա,- որ գիշեր ու ցերեկ անքուն շրջում եմ. Եթե գտնեմ մի […]

Read More »

ՕՇԻՆ  ՊԱՅԼ

14-րդ դարում Կիլիկիայի հայոց թագավորությունը օրհասական օրեր էր ապրում: Հայոց թագավորությանը հյուսիսից սպառնում էին թուրքմենները, հարավից՝ Եգիպտոսի սուլթանությունը: Իսկ Կիլիկիայի հայոց թագավոր Հեթում Ա-ի (1226-1270) 1254 թվականին կնքած հայ-մոնղոլական դաշինքն արդեն ճեղքեր էր տվել: Ավելին. Հիասթափված հայոց արքաների վարած անատամ քաղաքականությունից՝ մոնղոլներն իրենք էին երբեմն ասպատակում հայոց թագավորության տարածքը… Եվ այս օրհասական օրերին հայոց արքաները […]

Read More »