Vahe Lorents

Կոստանդին Գ Կեսարացի կաթողիկոսի աթոռակալման ժամանակաշրջանը՝ 1307-1322 թվականները, Կիլիկիայի հայոց թագավորության համար օրհասական ու ծանր տարիներ էին: Կիլիկիայի հայոց թագավորությունը ոչ միայն բարդ աշխարհաքաղաքական միջավայրում էր գտնվում և ենթակա էր արտաքին քաղաքական ու ռազմական ճնշումների, նաև, երկիրը քայքայվում էր կրոնական երկպառակությունների պատճառով: Հայոց երկրում  միմյանց միջև անհաշտ պայքար էին ծավալել ունիթորներն ու հակաունիթորները… Առաջինները ցանկանում […]

Ներկայիս Սիրիայի տարածքում հայերը հաստատվել են վաղնջական շրջանում: Ավելին. Ոչ միայն Սիրիայի հյուսիսային հատվածը պատմական Հայաստանի մաս է և հայության բնօրրանը, այլև՝ բուն Սիրիայի տարածքը հաճախ եղել է հայության քաղաքական ազդեցության ոլորտում: Դեռևս հայոց Խուռռի-Միտտանի պետության հարավային սահմաններն ընդգրկել են ներկայիս Սիրիայի տարածքը:  Սիրիայի տարածքում է գտնվում նաև 1915 թվականի հայության սպանդանոցը՝ Դեր Զորի անապատը: […]

Սելևկյան թագավորությունը Հին աշխարհի հզորագույն տերություններից մեկն էր: Լինելով հայոց հարավային հարևանները՝ Սելևկյանները հաճախ էին սպառնում հայոց պետության անվտանգությանը: Բայց, ի վերջո, երբեմնի հզոր այս թագավորությունը կործանվեց հենց հայոց բազկի հարվածից… Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։   Share47TweetPin47 Shares

Կոմիտաս Ա Աղցեցի կաթողիկոսը հայտնի է Շինող մականունով: Եվ հիրավի, Կոմիտաս Շինող կաթողիկոսի ձեռնարկներից Վաղարշապատի Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին իրական գլուխգործոց է և իր ուրույն տեղն ունի ոչ միայն հայկական, այլև համաշխարհային  ճարտարապետության դասագրքերում: Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին նոր խոսք էր, նոր մոտեցում  և նոր շունչ համաշխարհային ճարտարապետության մեջ: Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com […]

Հայը կորսյալ հայրենիք ունի: Հայը երազանք ունի: Դա պատմական արդարության վերականգնումն է և հայոց հավիտենական հայրենիքի առանձին մասերի վերադարձը հայության բնօրրան՝ հայոց պետականության շուրջ, հայոց բզկտված հայրենիքի մասերի համախմբումը: Սակայն այսօր, տարօրինակ է, որ հայության երազանքն ընդգրկում է պատմական հայրենիքի միայն մեկ հատվածը՝ Արևմտյան Հայաստանը: Իսկ  Ջավախքը… կարծես մի անտեսանելի ձեռքով դուրս է մղվել հայոց […]

ՙՄեր առաքինի և ազգասեր նախնյաց բուն միտքը մոռացվեց և վանքերը անկելանոց են դարձել, ժողովուրդը տգիտության խավարին մեջ գլխիվայր ընղմեր, իր հորը հիշատակաց բուն նպատակը կորուսեր և վանքերուն ու վանականներուն փորը պարարելու աշխատիլ… …Արդի վանականք, գրեթե ամենքին ժողովուրդը պարտական կը համարեն իրենց ամեն պիտույքն հոգալու և ինքզինքնին պարտական կը կահամրեն իրենց ամեն պիտույքն հոգալու և ինքնզինքնին […]

Եփրեմ Ա Ձորագեղցի կաթողիկոսի աթոռակալման ժամանակաշրջանը բախտորոշ էր հայության կյանքում: Ընթանում էր ռուս-պարսկական առաջին պատերազմը: Ռուսական կայսրությունը ցանկանում էր գրավել Հայաստանը և կովկասում հաստատել իր տիրապետությունը… Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։   Share18TweetPin18 Shares

Կան անհատներ, ովքեր լինելով առավելապես կուսակցական գործիչներ, իրենց գործունեության մեջ այնպես են հաջողվում, որ համազգային նշանակության գործիչներ են դառնում: Միանշանակ, նրանցից է ՀՅԴ գործիչ Նիկոլ Աղբալյանը: Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։   Share50TweetPin50 Shares

Յոթերորդ դարը համարվում է հայոց ճարտարապետության Ոսկեդարը: Այս ժամանակաշրջանում բազում հոյակերտ տաճարներ կերտվեցին: Բոլորն էլ՝ քաղկեդոնական եկեղեցիներ… Հայության քաղկեդոնական դարձը կապված է Եզր ա Փառաժնակերտցի կաթողիկոսի անվան հետ: Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։   Share21TweetPin21 Shares

Նրա մասին գրքեր ու մենագրություններ են գրել. (Բ․ Պ․ Հաշդեու. «Յոան իշխան Ահարկու»,  նրան գրականության մեջ  անդրադարձել են նաև Է․ Կամելարը, Մ․ Ժոլդկան): Յոն Քաջի կերպարը մարմնավորվել է գեղանկարչության մեջ  (Գ․ Լաբին), քանդակագործության (Մ․ Բուտուրոյու, Զ․ Մեդրեա), նաև՝ երաժշտության (Դ․ Դումիտրեսկու) մեջ… Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։     Share35TweetPin35 […]

Հայ եկեղեցու պատմության մեջ բազում են դեպքերը, երբ առանձին գործիչներ կամ խմբավորումներ ծառայել են օտար պետությունների շահերին՝ դառնալով օտարի ներկայացուցիչը հայ եկեղեցում և գործիք՝ որ ծառայում էր միմիայն հանուն օտարների մեծապետական շահերի: Ոմանք եկեղեցին են ծառայեցրել իրենց անձնական կամ նեղ խմբակային շահերին: Իսկ եթե իրենց անձնական շահերը համընկել են օտար պետությունների շահերի հետ՝ դա իսկական […]

Կիպրոս կղզին Հայկական բարձրավանդակի հարևանությամբ է գտնվում և հայ-կիպրական քաղաքական, ռազմական, մշակութային հարաբերությունները դեռևս միջնադարից շատ սերտ են եղել: Հայերը Կիպրոսում հաստատվել են դեռևս չորրորդ դարում: Իսկ 12-րդ դարից սկսած կղզում ստվարացավ հայ բնակչության թիվը: Դա պայմանավորված էր թե՛ Բագրատունյաց թագավորության անկումով, թե՛ այն իրողությամբ, որ Կիպրոսի հարևանությամբ գտնվող Կիլիկիան դարձավ հայության երկրորդ բնօրրանն ու […]

19-րդ դարի սկզբին Էջմիածնի կաթողիկոսական աթոռը դարձյալ կռվախնձոր դարձավ: 1801 թվականին ռուսական բանակը գրավեց Վրաստանը՝ կործանելով Վրաստանի անկախությունը: Ռուսական զորքը Վրաստան առաջնորդողների թվում էր նաև ռուսահայերի առաջնորդ Հովսեփ արքեպիսկոպոս Արղությանը, ով իրեն մինչ այդ փառավորել էր Ղրիմի հայափաթման գործում ռուսական կաբինետի կամակատարը դառնալով: Ռուսական կառավարությունը վարձահատույց եղավ Հովսեփ արքեպիսկոպոս Արղությանին: 1801 թվականին, կաթողիկոսական ընտրությունների ժամանակ […]

«Ես հպարտ եմ, որ առանց գիտնալու հերոս մը մեծցուցի, բայց կը ցաւիմ, որ շատ զաւակներ չեմ ունեցած՝ ուրիշ զինուորներ ալ տրամադրելու համար իմ ազգիս»: Հեղինե Քրջլյան՝ Արա Քրջլյանի մայրը: Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։   Share203TweetPin203 Shares

1441 թվականին բախտորոշ իրադարձություն կատարվեց հայության կյանքում: Ամենայն հայոց կաթողիկոսությունը Կիլիկիայի Սիս մայրաքաղաքից տեղափոխվեց Արևելյան Հայաստան և Մայր Աթոռը հաստատվեց Վաղարշապատ քաղաքում՝ Էջմիածնում, որտեղ սկզբնավորվել էր դեռևս 301 թվականին: Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։ Share23TweetPin23 Shares

14-րդ դարավերջը և 15-րդ դարի առաջին քառորդը հայության համար օրհասական տարիներ էին: 1375 թվականին կործանվեց Կիլիկիայի հայկական թագավորությունը: Ապա հետևեցին Լենկ–Թեմուրի արշավանքները, որոնք  ոչ միայն մարդկային ու նյութական հսկայական կորուստներ պատճառեցին հայությանը, այլև՝ իսպառ խորտակեցին բուն Հայաստանում պահպանված մի քանի կիսաանկախ իշխանություններին: Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։   Share20TweetPin20 Shares

Հայոց եղեռնը ոչ միայն հայության մեծագույն կորուստն է, այլև՝ մեծագույն խարանը: Եվ այնուհանդերձ, ովքե՞ր էին այդ ոճրի հեղինակները: Ովքե՞ր էին երիտթուրքերը… Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։   Share122TweetPin122 Shares

Լեռնային Կիլիկիայի Կանչ ամրոցի և դղյակի տերը՝ Օշին Հեթումյան իշխանը, Գրիգոր Է Անավարզեցի կաթողիկոսի մասին բանաստեղծական տողեր է գրել, փառաբանելով նրան. -Այսպէս ի հռչակասքանչ աստուածազգեաց հայրապետիդ Սրբոյ Լուսաւորչին պատշաճաւոր երէց որդիդ. Նախ ըզգործն առբերելով, ապա զանուն Հայրապետիդ, Տեառն Գրիգոր Անաւարզոյ դիտապետիդ… Օշին իշխանն ապա շատ ավելի հեռուն է գնում՝ կաթողիկոսին բնութագրելով հետևյալ կերպ. -ՅՕշնէ հնազանդ  […]

1206 թվականին, մոնղոլական Ղուրուլթայը (ցեղապետների ժողովը) ցեղապետ Տիմուչինին ընտրեց համամոնղոլական խաքան: Տիմուչինն ստացավ Չինգիս խան անունը, որ նշանակում է Աշխարհի տիրակալ: Հիմք էր դրվում երբեմնի գոյություն ունեցած աշխարհի ամենամեծ կայսրություններից մեկին: Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։       Share123TweetPin123 Shares

Հայաստանում ամենասիրված տոներից մեկը Տրնդեզն է: Այս տոնը պարտադիր նշում են հատկապես այն ընտանիքները, ովքեր նշանված կամ նոր ամուսնացած զավակներ ունեն: Տրնդեզն անշարժ տոն է և նշվում է փետրվարի 14-ին: Տոնի ժողովրդական ավանդույթից այսօր պահպանվել են խաղարկային բնույթի բաղադրիչներ, գլխավորապես` խարույկավառությունը: Մարդիկ նշանադրման և հարսանիքի արարողությունները փորձում են կազմակերպել հենց Տրնդեզի օրը: Հոդվածի ամբողջական word […]