Vahe Lorents

Ուրարտուն Հայկական բարձրավանդակը և հարակից տարածքներն ընդգրկով հնագույն պետություն է։ Ուրատու բառը հայերեն է, նշանակում է Արարատի երկիր (Ուրարտու-Արարտու-Արարման վայր)։ Պետությունն ավելի վաղ կոչվել է Ուրուատրի (Հուր-Ատր)։ Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։ ShareTweetPin0 Shares

1691-1705 թվականներին ամենայն հայոց կաթողիկոսն էր Նահապետ Ա Եդեսացին՝ հակասական, բարդ, բռնակալ, բիրտ ու կոպիտ մի անձնավորություն։ Նա հիշատակվում է որպես ճոռոմախոս, բիրտ, փառատենչ ու ահարկու կաթողիկոս։ Նահապետ Եդեսացու ծննդյան թվականն անհայտ է։ Ծնվել է Հյուսիսային Միջագետքում՝ Եդեսիա (Ուրհա) քաղաքում։ Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։   ShareTweetPin0 Shares

Հայը հյուրընկալ է, հայը խելացի է, հայը․․․ հային բնութագրող շատ բառեր կան։ Բայց երևի ամենաբնորոշը՝ Հայը շինարար է․․․ Մոմիկն աշխարհին հայտնի է որպես ճարտարապետ՝ շնորհիվ իր կերտած փառահեղ կոթողների։ Բայց մինչ ճարտարապետ դառնալը նա նկարիչ էր, ծաղկող, քանդակագործ․․․ Միայն 14-րդ դարասկզբին Մոմիկը հռչակվեց որպես ճարտարապետ և Վարդպետ։ Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com […]

Կան օտարազգի գործիչներ, որոնք խոր հետք են թողել ոչ միայն իրենց երկրների, այլև Հայաստանի պատմության վրա։ Նրանցից է հին աշխարհի ականավոր զորավար, Պոնտոսի արքա Միհրդատ Զ Եվպատորը՝ Տիգրան Մեծ հայոց արքայից արքայի դաշնակիցն ու աները․․․ Պոնտոսի թագավորությունն ընդգրկում էր Սև ծովի հարավային և հյուսիսային ափերը՝ Ղրիմով հանդերձ։ Պետության մայրաքաղաքը Սինոպ քաղաքն էր, որտեղ էլ ծնվել […]

Հայաստանյան իրականության մեջ ցավոք, քիչ չեն եղել գործիչները, որոնք իրենց բարոյական նկարագրով արատավորել են հայության և Հայաստանի անունը։ Բարոյազուրկ ու ապականված այդ գործիչներից է ամենայն հայոց Մելիքսեդեկ Գառնեցի կաթողիկոսը։ Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։ ShareTweetPin0 Shares

Լոռվա Կյուրիկյան թագավորությունը ձևավորվել է 10-րդ դարի վաթսունական թավականներին, հայոց Աշոտ Գ Բագրատունի արքայի վարչական բարեփոխումների արդյունքում, երբ նրա որդին՝ Գուրգեն-Կյուրիկե Ա, դարձավ Տաշրա երկրի թագավոր։ Նրան հաջորդած Դավիթ Ա Անհողինի օրոք (990-1048) թագավորությունը հասավ հզորության գագաթնակետին՝ իր մեջ ներառելով ոչ միայն Լոռին, այլև Շիրակի արևելյան հատվածը, Աղվանքը՝ Քուռ գետի միջին հոսանքով, ողջ Կախեթը և […]

  Պատանի տարիքում Ղազար Ջահկեցին սովորել է Շատիկի Անապատի դպրոցում։ Այնտեղից էլ առաջին անգամ, վանահայր Ստեփանոս Կաֆայեցու հրամանով մեկնել է Ամասիա՝ քարոզչության։ Լինելով բնատուր լավ հռետոր՝ տակավին երիտասարդ, անուն է հանել։ Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։   ShareTweetPin0 Shares

347 թվականին Հայոց Տիրան Արշակունի արքայի հրամանով, Ծոփքի Բնաբեղ բերդում բրածեծ արվելով սպանվեց Ամենայն հայոց Հուսիկ Ա կաթողիկոսը։ Ո՞րն էր այդ դաժան հաշվեհարդարի պատճառը․․․ Ապագա կաթողիկոսը ծնվել է 295 թվականին, Հռոմեական կայսրության Կեսարիա քաղաքում։ Նա հայոց առաջին կաթողիկոս Գրիգոր Պարթևի թոռն էր՝ Վրթանես կաթողիկոսի կրտսեր որդին։ Նախնական կրթությունը նույնպես ստացել է Կեսարիայում։ Հոդվածի ամբողջական word […]

Հովհաննես Իմաստասեր Սարկավագի փառքը հայրենիքի սահմաններից անդին էր։ Ըստ Վարդան Արևելցու՝ Հովհաննես Սարկավագը Արցախի Փառիսոս գավառից էր, Շամքոր գետի ափին գտնվող Փիփ գյուղից։ Որոշ ուսումնասիրողներ նշում են Փառիսոսի Մանճար գյուղի անունը։ Ծնողները նորածին մանկանը Սարգիս են անվանակոչել։ Հետագայում, քահանա ձեռնադրվելիս նա ընդունեց Հովհաննես անունը։ Ապագա գիտնականի ծննդյան հստակ թվականն անհայտ է։ Ծնվել է 1044-1054 թվականների […]

Հայաստանի պատմության մեջ շատ են քաջակորով արքաներն ու տիրակալները, որոնք ամեն բան արել են հանուն հայրենյաց փառքի։ Ցավոք, քիչ չեն նաև գահակալները, որոնք իրենց անկարող տկարությամբ ու անհագուրդ կրոնամոլությամբ կործանման են հասցրել հայրենիքը։ Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։ ShareTweetPin0 Shares

Է դարում արաբները գրավեցին Հայաստանը։ Ձևավորվեց Արմինիա փոխարքայությունը, որի մեջ մտան Մեծ Հայքը, Վիրքն ու Աղվանքը։ Արմինիան կառավարվում էր արաբ խալիֆայի նշանակած ոստիկանի միջոցով։ Սակայն փոխարքայությունը ներքին ինքնավարություն ուներ և Արմինիայի իրական ղեկավարը Հայոց Իշխանն էր։ Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։   ShareTweetPin0 Shares

  Բուսաբանական այգու հիմնադրման հետ կապված ավանդույթը պատմում է․ Նիկոլայ Բ ցարը Հարավային Կովկասում շրջագայությունը վերջացնելուց հետո, հետդարձին հիվանդանում է թոքաբորբով: Կազդուրվելու համար նա իջևանում է Գյուլագարակ գյուղում: Դա սոճիների ծաղկման և փոշոտման շրջանն էր: Զբոսնելով սոճիների անտառում նրա առողջական վիճակը բարելավվել է: Ցարինն ուղեկցող Կովկասի փոխարքա Վորոնցովը դա կապել է սոճիների փոշու բուժիչ հատկության […]

Միշտ չէ, որ հերոսները փառքին հետամուտ են եղել սրով կամ մարտադաշտում կիրառած քաջությամբ։ Երբեմն, խոհեմ ու խելամիտ որոշումներով հնարավոր է շատ ավելիին հասնել, քան մարտադաշտում։ Դրա օրինակն է նաև Մեծ Հայքի թագավոր Վռամշապուհ Արշակունին (388-414)։ Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։   ShareTweetPin0 Shares

Կան պատմական իրադարձություններ, որոնք ոչ միայն կոնկրետ, բուն սխալների արդյունք են, այլև՝ էթնոհոգեբանության և արժեհամակարգի։ Կան պատմական սայթաքումներ, որոնք երբևէ ոչ մի սերնդի կողմից չեն ներվի։ Հայոց եղեռնից դասեր չառանք, դասեր չքաղեցինք։ Եվ հինգ տարի անց գործեցինք ևս մեկ աններելի սխալ։ Տանուլ տվեցինք ոչ միայն պատերազմը, այլև՝ պետությունը։ Կարսը Հայաստանի Հանրապետության բանալին էր։ Հոդվածի ամբողջական […]

Կարին քաղաքը պատմական Հայքի քաղաքական, ռազմական, տնտեսական ու մշակութային կյանքում հսկայական դերակատարություն է ունեցել։ Կարինը տեղակայված է Մեծ Հայքի Բարձր Հայք աշխարհի Կարնո գավառում։ Քաղաքի աջ կողմով հոսում է Եփրատ գետը։ Կարինը գտնվում է Այծպտունք և Դավաբոյն լեռների մեջտեղում։ Այդ լեռների արանքում ձգվում է ընդարձակ Կարնո դաշտը։ Կարնո սարահարթի հարևանությամբ նշանավոր լեռնագագաթներ են նաև Գոհանամը, […]

Կիլիկիայի հայոց թագավորության գահակալ Լևոն Գ Հեթումյանը ծնվել է 1236 թվականի հունվարի 24-ին, Սիս մայրաքաղաքում։ Նա որդին էր Հեթումյան հարստության հիմնադիր Հեթում Ա (1226-1270) և Զապել թագուհու, ով դուստրն էր և գահի ժառանգորդը զորեղ արքայի՝ Լևոն Բ (1187-1219)։ Հեթում Ա և Զապել թագուհին իրենց անդրանիկ զավակին անվանակոչեցին պապի անունով․․․ Ծանր ժամանակներ էին Կիլիկիայի հայոց թագավորության […]

Երվանդունիների արքայատոհմը հայոց զորեղ արքայատոհմերից մեկն է եղել։ Երվանդունիները Մեծ Հայքում, Ծոփք-Կոմմագենեում և Փոքր Հայքում թագավորել են մթա Է-Գ դարերում։ Մեծ Հայքում արքայատոհմի վերջին գահակալը Երվանդ Դ էր, որ թագավորեց մթա 220-200 թվականներին։ Ինչպես մյուս երվանդներին, հույն պատմիչները Երվանդ Դ նույնպես Օրոնտես են կոչում։ Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու համար գրեք vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։ ShareTweetPin0 […]

Պատմությունը լռում է եկեղեցու կառուցման կոնկրետ թվականի, ճարտարապետի անվան մասին։ Սակայն, եկեղեցու արևմտյան պատի պատուհանի պսակի 12 սմ տրամագծով կամարներից ձախակողմյան երեքի վրա փորագրված են ԳՈՐ և ԳՐԻ տառերը։ Իսկ հարավային պատի պատուհանի արտաքին պսակի կամարներից ձախակողմյան վեցում գրված է ՄՈՎՍԵՍ։ Ըստ ամենայնի՝ Գրիգորը դա կառուցող ճարտարապետի անունն է, իսկ Մովսեսը՝ եկեղեցու պատվիրատուի՝ Մովսես Եղվարդեցի […]

Եղիա Արճիշեցի կաթողիկոսը ծնվել է Մեծ Հայքի Տուրուբերան նահանգի Աղիովիտ գավառի Արճեշ քաղաքում։ Ծննդյան թվականն անհայտ է։ Շատ բան հայտնի չէ նրա պատանեկությունից։ Մինչև կաթողիկոս ընտրվելը Եղիա Արճիշեցին Բզնունյաց եպիսկոպոսն էր։ Սահակ Բ Ձորափորցի կաթողիկոսի մահից հետո, նա 703 թվականին ընտրվեց հայոց կաթողիկոս։ Եղիան մինչ կաթողիկոս ընտրվելն աչքի էր ընկնում իր հակաքաղկեդոնական կեցվածքով և կողմնակիցն […]

-Հավատը չպետք է խառնվի գիտության գործերին, որովհետեւ այն անզոր է ճանաչել բնությունը։ Իսկ գիտությունը չպետք է դիպչի հավատի խնդիրներին։ Գրիգոր Տաթեւացի Աշխարհում առաջին համալսարանը բացվել է Բյուզանդական կայսրությունում՝ Կոստանդնուպոլսի մոտ գտնվող Մագնավա թաղամասում, բյուզանդական հայազգի կայսրուհի Թեոդորա Մամիկոնյանի եղբոր՝ կեսար Վարդաս Մամիկոնյանի ջանքերով։ Առաջին ղեկավարն էլ հայ էր՝ Լևոն Իմաստասերը։ Հոդվածի ամբողջական word տարբերակն ստանալու […]