Պատմական փաստերը վկայում  են,  որ  հինավուրց  այս  բնակատեղին  գոյություն  է  ունեցել դեռևս  մ. թ. 3-րդ  դարից  առաջ:  Ներսեսի գահնամակում հիշատակվում է Տաթևյանք իշխանական նախարարական տոհմը, որից հետևում է, որ Տաթևը հնագույն իշխանական բնակավայր էր դեռևս հեթանոսական ժամանակներից: Ամբողջական հոդվածը word տարբերակով ստանալու համար, կարող եք գրել vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։ Share65TweetPin65 Shares

Ծղուկ լճի շուրջը սփռված են հազարավոր ժայռապատկերներ: Ընդհանուր առմամբ, Հայաստանում հայտնաբերվել են ավելի, քան 20.000 ժայռապատկերներ: Նրանք սփռված են Սյունաց, Գեղամա լեռներում, Արագածի փեշերին… Որպես կանոն, ժայռապատկերները բարձրադիր վայրերում են գտնվում, ուր նաև ջրային հարուստ պաշարներ կան: Հայաստանի ժայռապատկերներից ավելի, քան 6000 գտնվում են Ուխտասարում:  Ժայռապատկերը ժայռերին, առանձին քարերի վրա կամ քարանձավներում արված հնագույն պատկերներ […]

Միջնադարյան հայ պատմիչ Ստեփանոս Օրբելյանը գրում է. «…ինչպես որ Փարպու եկեղեցին է բուժում մարդու եւ անասունի անբուժելի կատաղի ցավը: Այստեղ հենց այժմ էլ տեսնում ենք անպատմելի հրաշքներ. թունավոր զեռուներից խայթված, սեւացած ու պայթելու աստիճան ուռածներին հանում են բարձրադիր լեռները, ցույց են տալիս վանքը կամ եկեղեցուց մի քիչ հող են հասցնում, մակարդված թույնն իսկույն քայքայվում է, […]

Ժայռափոր տներն էլ յուրօրինակ կառուցվածք ունեն: Հաճախ այնպես են դասավորված, որ նմանվում են բարձրահարկ ու թեք  շենքի՝ մեկի տան կտուրը միաժամանակ ծառայում է ավելի բարձրում գտնվող տան համար որպես բակ: Մարդիկ տներ բարձրացել են պարաններով և հյուսածո լաստերով: Հին Խնձորեսկն ունեցել է 11 թաղ: Ամբողջական հոդվածը word տարբերակով ստանալու համար, կարող եք գրել vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային […]

Մարմաշեն անվան վերաբերյալ ավանդույթ կա, համաձայն որի, եկեղեցու օծման ժամանակ այն լուսավառվել է և մարմարե տեսք է ստացել, որից էլ՝ Մարմաշեն անունն է ստացել: Իրականում՝ Կաթողիկե եկեղեցին կրում է Մարիամ աստվածածնի անունը, որտեղից էլ՝ Մարիամաշեն-Մարմաշեն: Մարմաշենի գլխավոր՝ Կաթողիկե եկեղեցին կառուցել է հայոց իշխան և սպարապետ Վահրամ Պահլավունին՝ 1029 թվականին: Ամբողջական հոդվածը word տարբերակով ստանալու համար, […]

Հառիճ գյուղի հարավային մասում, հսկայական հնավայր կա, որտեղից հնագիտական պեղումների ժամանակ հայտնաբերվել են վաղ բրոնզեդարյան՝ մթա երրորդ հազարամյակի քաղաքակրթության նմուշներ: Այստեղ հայտնաբերվել են քառանկյուն հիմքով տաճարային կառույցներ՝ կրակարաններով, խեցեղեն, զենքեր, զարդեր, կենցաղային իրեր… Այստեղ նաև բազմապիսի հետաքրքիր ու հազվագույտ դամբարաններ են հայտնաբերվել: Մասնավորապես, կան դամբարաններ, ուր հանգուցյալի մարմնից անջատված գլուխը դրված է կավամանի մեջ։ Դամբարանախցերում […]

Տարածված վարկածներից մեկի համաձայն՝ Երերույք բառն առաջացել է մատաղ անելու հեթանոսական սովորությունից: Ըստ ժողովրդական ստուգաբանության՝ անվանումն առաջացել է տաճարի սյուների միջոցով ստացված ճարտարապետական լուծման հետևանքով, որի շնորհիվ հեռվից թվացել է, թե կառույցը երերում է։ Իրականում բառի հիմքում արար-ն է՝ արար-երեր… Ամբողջական հոդվածը word տարբերակով ստանալու համար, կարող եք գրել vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։ Share71TweetPin71 Shares

Գյումրին Հայաստանի մեծությամբ երկրորդ քաղաքն է, մշակութային մայրաքաղաքը: Գտնվում է Հայաստանի հյուսիս-արևմուտքում, Երևանից 125 կմ հեռավորության վրա, Շիրակի մարզկենտրոնն է: Քաղաքը ծովի մակերևույթից բարձր է 1550 մետր, բնակչության թիվը 120,000 մարդ է:  Քաղաքը տարբեր ժամանակններում տարբեր անուններ է ունեցել՝ Կումայրի, Ալեքսանդրապոլ, Լենինական: Քսենոֆոնի Անաբասիս երկում հանդիպում է Գյումնիաս ձևով: Ամբողջական հոդվածը word տարբերակով ստանալու համար, […]

Վանքը դարերի ընթացքում բազմիցս ավերվել ու վերանորոգվել է։ 1223 թվականին Վաչե Վաչուտյանը  նորոգել է Սուրբ Նշան եկեղեցին, 1248 թվականին Խաչենի Խոյախան բերդի տեր Վախթանգի որդի Հասան իշխանն իր կնոջ՝ Սյունաց թագավորի դուստր Մամքանի հետ վերանորոգել է թաթար–մոնղոլների ավերած Կեչառիսի շենքերը։ Ամբողջական հոդվածը word տարբերակով ստանալու համար, կարող եք գրել vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։       […]

Նա Թիֆլիսի տոհմային պատվավոր քաղաքացի էր, Թիֆլիսում հիմնադրեց Արամյանցի հիվանդանոցը, որ լավագույններից էր համարվում աշխարհում: Իր հիվանդանոցը կարող էր միաժամանակ սպասարկել հարյուր հիվանդների: Բուժումը, հետազոտումը, ամեն ինչ անվճար էր: Անգամ բուժանձնակազմի աշխատավարձը վճարում էր իր գրպանից: Իր հիվանդանոցում Արամյանցը ռենտգեն ապարատ տեղադրեց, որն առաջինն էր Թիֆլիսում, երկրորդը՝ Ռուսական կայսրության մեջ: Ամբողջական հոդվածը word տարբերակով ստանալու […]

Մարիամ արքայադուստրը ուխտ էր արել Հայաստանում տասը եկեղեցի կառուցել, և Սևանավանքը դրնցից առաջինն էր: Նա այստեղ կառուցեց Սուրբ Առաքելոց և Սուրբ Աստվածածին եկեղեցիները՝ 874 թվականին, որոնք եռաբսիդ հորինվածք ունեն:       Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու արևմտյան կողմում հետագայում գավիթ է կառուցվել, որ այժմ կանգուն չէ: Գավիթի կառուցման ժամանակ օգտագործվել են հին հեթանոսական տաճարի սյուներն ու քանդակազարդ խոյակները, որոնք […]

Սևան բառի վերաբերյալ կա ժողովրդական ավանդապատում, համաձայն որի, Վանա լճի շրջանի հայերը տեղափոխվում են բնակության Արևելյան Հայաստան, և որոշում հաստատվել Գեղամա ծովի ափին, հուսալով, որ էական տարբերություն բնության և կլիմայի չի լինի, սակայն ցուրտ ձմեռը ի դերև հանեց վանեցիների հույսը և նրանք ասացին. Սև Վան եկավ մեր գլխին, որից էլ առաջացավ Սևան բառը: Իրականում, լիճը […]

Խաչքարը հայոց ազգային մշակույթի կարևորագույն բաղկացուցիչներից է: Այն  հիմնականում կերտում են բազալտից կամ տուֆից: Խաչքարը հազարամյակների պատմություն ունի և ձևավորվել է վանջական ժամանակներից՝ քարե դարից, երբ մարդիկ ժայռերի վրա խորհրդանշային պատկերագրեր էին քանդակում: Խաչքարի վրա խորհրդանշաններով պատկերված է արարման համակարգը: Քրիստոնեության շրջանում այն դարձավ Հիսուս Քրիստոսի խաչելության խորհրդանիշը: Ամբողջական հոդվածը word տարբերակով ստանալու համար, կարող […]

Ուշ միջնադարում, Արցախում ձևավորեցին հայկական անկախ մի իշխանապետություն, որը միայն ձևականորեն էր ճանաչում Իրանի շահերի գերիշխանությունը: Այդ պետական կազմավորումը կոչվում էր Խամսայի մելիքություն: Խամսա բառն արաբերեն նշանակում է՝ հինգ, իսկ մելիքը՝ թագավոր: Իշխանապետությունն այդպես էր կոչվում, քանզի Արցախն այդ ժամանակ իրենից ներկայացնում էր հինգ առանձին իշխանությունների միություն: Այս իշխանություններն էին՝ Դիզակը, Խաչենը, Վարանդան, Ջրաբերդը և […]

Ամարասի վանական համալիրը բարգավաճեց հատկապես 5-րդ դարում: Արցախի կամ Հայոց Աղվանքի թագավոր Վաչագան Բարեպաշտը այստեղ Գրիգորիսի գերեզմանի վրա մատուռ կառուցեց, ավարտին հասցնելով նաև եկեղեցու կառուցման աշխատանքները: Վաչագան Բարեպաշտի հրամանով Ամարասը դարձավ Արցախի հոգևոր կենտրոնը: Վաչագան Բարեպաշտ թագավորը հայտնի է ոչ միայն իր իմաստությամբ և քաջությամբ: Նա նաև լավ վարչարար էր և օրենսգետ: Վաչագան Բարեպաշտ արքան […]