Առաջին դարում, Հռչաս գյուղի մելիք Թումանը շատ է նեղացնում տեղի քահանային։ Վերջինս նզովում է միլիքին, որի արդյունքում սա կորցնում է թե՛ հարստությունը, թե՛ կնոջն ու զավակներին։ Ապա քահանան փախչում է Հռոմ։ Մելիքը քահանայի հետևից Հռոմ է գնում, որ գտնի նրան ու ներողություն խնդրի։ Բայց քահանան արդեն մեռած է լինում։ Հուսահատ մելիքը մտնում է մի եկեղեցի, […]

Կիրանցի վանքի և  անվան հետ կապված ավանդազրույց կա․ Մի քարագործ վարպետ շատ ընդունակ աշակերտ ուներ։ Նա միայնակ ու ինքնուրույն կառուցում է վանքը։ Ապա կանչում է վարպետին՝ աշխատանքն ընդունելու։ Վարպետը գալիս է ու նախանձից փորձում թերություն գտնել։ Չգտնելով որևէ թերություն՝ ասում է․-Կիրն անց ես կացրել․․․ Ամբողջական հոդվածը word տարբերակով ստանալու համար, կարող եք գրել vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային […]

Վաչուտյան իշխանները վանքին հարուստ կալվածքներ ու նյութական միջոցներ են նվիրաբերել։ Եկեղեցին վնասվել է 1827 թվականի երկրաշարժից։ Փլվել է գմբեթը վեղարով։ Եկեղեցու մոտ վաղ միջնադարից եղել է Աստվածընկալ գյուղը, որը կոլեկտիվացման ժամանակաշրջանում լքվել է։ Ըստ ավանդության՝ այս տաճարի կառուցման ժամանակ հիմքում ամփոփվել են Հիսուսի աստվածընկալ խաչից մի մասնիկ և Սուրբ Հակոբ առաքյալի մասունքները, որի պատճառով էլ […]

Եկեղեցին ըստ ամենայնի՝ 11-րդ դարի կառույց է, որը հիմնավերանորոգվել է 13-րդ դարում՝ 1251 թվականին, Ստեփանոս իշխանի կողմից։ Արտաքին չափերը՝ 9,6 մետր լայնություն, 14,6 մետր երկարություն։ Արտաքուստ ուղղանկյուն է։ Չորս ավանդատների միջոցով եկեղեցուն ներսից  խաչաձևություն է տրված։ Երկու մուտք ունի՝ հարավային և արևմտյան։ Ամբողջական հոդվածը word տարբերակով ստանալու համար, կարող եք գրել vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։   […]

  Բուսաբանական այգու հիմնադրման հետ կապված ավանդույթը պատմում է․ Նիկոլայ Բ ցարը Հարավային Կովկասում շրջագայությունը վերջացնելուց հետո, հետդարձին հիվանդանում է թոքաբորբով: Կազդուրվելու համար նա իջևանում է Գյուլագարակ գյուղում: Դա սոճիների ծաղկման և փոշոտման շրջանն էր: Զբոսնելով սոճիների անտառում նրա առողջական վիճակը բարելավվել է: Ցարինն ուղեկցող Կովկասի փոխարքա Վորոնցովը դա կապել է սոճիների փոշու բուժիչ հատկության […]

Պատմությունը լռում է եկեղեցու կառուցման կոնկրետ թվականի, ճարտարապետի անվան մասին։ Սակայն, եկեղեցու արևմտյան պատի պատուհանի պսակի 12 սմ տրամագծով կամարներից ձախակողմյան երեքի վրա փորագրված են ԳՈՐ և ԳՐԻ տառերը։ Իսկ հարավային պատի պատուհանի արտաքին պսակի կամարներից ձախակողմյան վեցում գրված է ՄՈՎՍԵՍ։ Ըստ ամենայնի՝ Գրիգորը դա կառուցող ճարտարապետի անունն է, իսկ Մովսեսը՝ եկեղեցու պատվիրատուի՝ Մովսես Եղվարդեցի […]

Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին 1247 թվականին կառուցել է Ավագ Զաքարյանը։ Շինարարական արձանագրությունը վկայում է ճարտարապետի անունը՝ Հորդանան։ Եկեղեցին թաղածածկ կառույց է՝ շարված խոշոր, կիսամշակ քարերով։ Մուտքը արևմտյան կողմից է։ Մուտքի մոտ երկու կողմերում ագուցված քանդակազարդ խաչքարեր կան։ Եկեղեցու հյուսիսային պատին 1251 թվականով արձանագրված մեծ խաչքար կա։ Ամբողջական հոդվածը word տարբերակով ստանալու համար, կարող եք գրել vahe.lorents@gmail.com […]

  Թովմա Արծրունու պատումի համաձայն, դեռևս Դ դարում, Գրիգոր Պարթևն այստեղ, Ահևական գյուղից վերև, Վահևունիների մեհյանների տեղում կառուցել է Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցին։ Հայտնի է, որ Վահևունիների տոհմը Վահագնի տաճարի պահապան քրմերն են եղել։ Հետևաբար, ժամանակին այստեղ Վահագնի տաճար է եղել։ Առհասարակ, Վարագավանք, Վարագասար տերմիններն էլ անբացատրելի են․ գուցե ժամանակին կոչվել են Վահագնասար և Վահագնավա՞ն․․․ Եկեղեցու […]

  Սյունաց իշխանները եկեղեցու կողքին կառուցել են նաև իշխանանիստ ապարանք։ Եկեղեցին կառուցվել է և օծվել է որպես Սուրբ Գրիգոր։ Հետագայում վերաօծվել է և կոչվել Սուրբ Հովհաննես։ Ամբողջական հոդվածը word տարբերակով ստանալու համար, կարող եք գրել vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։               ShareTweetPin0 Shares

  Եկեղեցին կառուցել է քաղկեդոնիկ հայերի կաթողիկոս Հովհան Բագարանցին, 6-րդ դարի վերջին։ Քանի, որ Հայաստանում Բյուզանդիան ու Պարսկաստանը պայքարում էին ազդեցության համար, Մորիկ կայսեր հրամանով, բյուզանդական ազդեցության ամրացման նպատակով, Ավան կենտրոնով ստեղծվում է Ավանի կաթողիկոսությունը, ուր աթոռակալում է քաղկեդոնական Հովհան Բագարանցին, 591-601 թվականներին։ Ամբողջական հոդվածը word տարբերակով ստանալու համար, կարող եք գրել vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։ […]

Կաթողիկե եկեղեցին գմբեթավոր դահլիճ է։ Արևմտյան կողմում ունի մեկ զույգ որմնամույթ։ Եկեղեցին գեղեցիկ հարդարված է։ Բեմի առաջնամասում աչքի են ընկնում կենդանակերպ ու երկրաչափական զարդաքանդակները։ Հատկապես գեղեցիկ է սիրամարգի զարդաքանդակը։ Ամբողջական հոդվածը word տարբերակով ստանալու համար, կարող եք գրել vahe.lorents@gmail.com էլեկտրոնային հասցեին։ ShareTweetPin0 Shares

18-րդ դարի սկզբին Լոռիից Արցախ տեղափոխված երկու եղբայրներ՝ Ավան և Թարխան հարյուրապետներն այստեղ գյուղ հիմնադրեցին: Հոնուտը շնորհիվ իր աշխարհագրական դիրքի՝ բնական պաշտպանվածություն, տաք կլիմա, գետի առկայություն և այլն, շատ արագ բնակեցվեց, շենացավ: Այստեղ 12 ջրաղացներ էին գործում, որոնք ալյուրով ապահովում էին ողջ Վարանդայի շրջանը: Հոնուտ գյուղը գտնվում է ծովի մակարդակից 890 մետր բարձրության վրա։ Ամբողջական […]

Լոռվա ամեն մի գյուղ դառնում է մի ամրացված բնակավայր, իր զինուժով: Լոռվա քաջերը՝ Խուդին, Ջիլավը, Պրանը, Բեկթաշը, Քոռ Օհանը, Բեկջանը,Վերանը, Մաժոն, իրենց ջոկատներով պահպանում են Լոռվա մուտերը (մուտքերը) թշնամու ավարառությունից: Հետագայում այս հերոսներից ձևավորվեցին Լոռվա ձորում հայտնի տոհմեր՝ Խուդինյանները, Ջիլավյանները, Պարանյանները, Բեկթաշյանները, Երզնկյանները, Բեկջանյանները, Վերանյանները, Մաժինյանները… Լոռվա քաջերից հաղբատցի էին Քոռ Օհանը, Բեկջանը, Պրանը… Ամբողջական […]

Վանա լիճը Ուրմիայից (Կապուտան) հետո Հայկական բարձրավանդակի մեծությամբ երկրորդ լիճն է: Լիճը միջնադարյան հայկական աղբյուրներում կոչվում է նաև Բզնունյաց ծով, Ռշտունյաց ծով: Լճի հայելին 3760 քառակուսի կիլոմետր է, բարձրությունը ծովի մակերևույթից՝ 1720 մետր է, առավելագույն խորությունը՝ տարբեր հաշվարկներով՝ մինչև 700  մետր: Վանա լճի ջուրն աղի է: Այստեղ աճում է միայն տառեխ ձուկը: Միջնադարյան հայ աղբյուրների […]

Ինչպես Դիլիջան այցելած զբոսաշրջիկներից մեկն է արտահայտվել՝ «Եթե դրախտում կան անտառներ, լեռներ և հանքային ջրեր, դրախտը նման կլինի Դիլիջանին: Դիլիջանի ազգային պարկի տարծքը կազմում է ավելի, քան 34.000 հեկտար և ընդգրկում է Տավուշի և Լոռու մարզերի մի հատվածը: Այն հիմնականում զբաղեցնում է  Աղստև գետի վերին հոսանքի ավազանը՝ Միափոր, Արեգունի լեռնաշղթաների մի հատվածը: Ամբողջական հոդվածը word […]

Այդ մասին Օրբելյան իշխանը արձանագրություն է թողել. «Հանուն ամենազոր և զորեղ Աստծու, 1332 թվականին, աշխարհի տիրակալ Բուսայիդ խանի օրոք, ես` Չեսար, իշխանաց իշխան Լիպարիտի որդին, և մայրս` Աննան, Իվանեի թոռը, և իմ եղբայրները` առյուծների պես գեղեցկատես իշխաններ Բուրթելը, Սմբատը և Էլիկումը Օրբելյանների ազգից, և իմ կինը` Խորիշան, Սերիկարիմանների Վարդանի դուստրը, կառուցեցինք այս հոգևոր տունը մեր […]

Արենիի քարանձավը վերջերս հայտնի դարձավ մարդկությանը՝ շնորհիվ այնտեղ 2007 թվականից կատարվող հնագիտական պեղումների: Պեղումների ժամանակ այստեղ հայտնաբերվեցին աշխարհի հնագույն կոշիկը, աշխարհի ամենահին գինու հնձանը: Մասնավորապես, քարանձավում գտնված կոշիկի տարիքը թվագրվում է մոտ 6000 տարեկան: Եվս մեկ չափազանց կարևոր հնագիտական և մարդաբանական նյութ հայտնաբերվեց Արենիում: Տեղում հայտնաբերված ավելի, քան վեց հազարամյա կմախքներից մեկի գանգի մեջ մարդկային […]

Արենիի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին միջնադարյաան անվանի ճարտարապետ Մոմիկի առաջին հանճարեղ գործն է: Մոմիկն ի սկզբանե ծաղկող է եղել՝ ձեռագրեր է ընդօրինակել: Սակայն, երբ վատանում է Մոմիկի տեսողությունը, նա որոշում է ճարտարապետ դառնալ: Մասնակցում է քանդակագործների մի մրցույթի և հաղթում: Մրցույթի մասնակից Մոմիկի մրցակիցը  հիացած նրա վարպետությամբ՝ գոչում է. ,,Քարը նրա ձեռքում կարծես մոմ լինի,,: Այդ […]

Քարահունջ` նշանակում է` խոսող քարեր (հունջ-հնչյուն): Քարահունջ անունից են ծագում  Անգլիայի Սթոունհենջ, Ֆրանսիայի Քարնակ, Իռլանդիայի Քալենիշ անունները: Սրանք բոլորն էլ հնագույն աստղադիտարաններ են` տարիքով ավելի փոքր: Հնագույն Անգլո-սաքսոնական ժամանակագրություն գրքում, որ 8-րդ դարի աշխատություն է, գրված է, որ Բրիտանիայի առաջին բնակիչները բրիտներն են, որոնք եկան Արմենիայից: Ամբողջական հոդվածը word տարբերակով ստանալու համար, կարող եք գրել […]